ارزیابی جای پای اکولوژیک حمل و نقل شهرستان لاهیجان

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

امروزه افزایش جمعیت شهرنشین و درنتیجه آن توسعه مناطق شهری و اتکا به حمل و نقل موجب افزایش مصرف انرژى و ایجاد اثرات مخرب زیست محیطی شده است در نتیجه برای دست یافتن به توسعه پایدار استفاده از ابزارها و روشهای مناسب جهت بررسی و شناخت پیامدهای مخرب ناشی از توسعه شهری ضروری است. یکی از این روشها، ارزیابی جای پای اکولوژیک است که به محاسبه میزان اثرات منفی هر فرد بر محیط زیست می‌پردازد. شهرستان لاهیجان بعنوان بزرگ‌ترین شهرستان شرق گیلان و سومین شهرستان پر جمعیت گیلان شاهد افزایش روزافزون جمعیت شهری و در نتیجه توسعه شهری و افزایش استفاده از وسایل حمل و نقل است. هدف این پژوهش ارزیابی جای پای اکولوژیک حمل و نقل شهرستان لاهیجان است و پاسخ به این سؤال که آیا فضای بوم شناختی شهرستان لاهیجان توان تأمین حمل و نقل پایدار شهری را داراست؟ روش تحقیق بر پایه روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از شاخص جای پای اکولوژیک است. یافته‌ها بیانگر این موضوع هستند که جای پای اکولوژیک حمل ونقل هر فرد ساکن شهرستان لاهیجان برابر 8922/0 هکتار زمین است. باتوجه به جمعیت شهرستان در کل 32/150325 هکتار زمین برای بخش حمل و نقل مورد نیاز است که در مقایسه با میزان زمین در دسترس، شهرستان لاهیجان دارای 32/122831 هکتار کسری زمین است و این موضوع بیانگر میزان فشار وارده بر فضای بوم شناختی جهت تأمین انرژی مورد نیاز حمل و نقل است که منجر به ناپایداری اکولوژیکی شهرستان لاهیجان می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessing the ecological footprint of Lahijan transport

نویسندگان [English]

  • Tayebeh Ghaeimi Rad 1
  • Houssein Hataminezhad 2
1 Ph.D. student of Geography & Urban Planning, Tehran University, Tehran, Iran
2 Associate Prof. of Geography, Tehran University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract
The increasing population growth and its consequences such as urban development and reliance on the transport system have increased energy consumption and the environmental effects so it is crucial to use to appropriate tools and methods for the study of the destructive consequences of urban development in order to achieve sustainable development. One of these methods is the evaluation of the ecological footprint which calculates the amount of negative effects of each individual on the environment. Lahijan as the biggest city of the east of Gilan and the third most populous city in Gilan is faced with increasing urban population and consequently urban development and increased use of transportation as a result. The aim of this study is to evaluate the ecological footprint of Lahijan transport and it answers to the question of whether the ecological space of Lahijan can provide sustainable urban transport? The method is based on analytical and descriptive method and using the ecological footprint indicator. The results show that the ecological footprint of transport of any person residing in Lahijan is 0/8922 hectares. Considering the total population of the city, equal to 150325/32 hectares of land is required for the transport sector that Compare to the amount of available land, the city has a deficit of land equal to 122831/32 hectares and this represents the amount of pressure on the ecological space to supply energy needed for transportation, which leads to the ecological instability of Lahijan transportation sector.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Sustainable Development
  • Ecological Footprint
  • Transportation
  • Lahijan

مراجع

اداره کل منابع طبیعی استان گیلان، نقشه‌های 1:25000 استان گیلان و شهرستان لاهیجان،
اصلاح عربانی، ابراهیم (1374). کتاب گیلان. تهران: انتشارات گروه پژوهشگران ایران،
اکبری]... و دیگران[(1391). سالنامه آماری استان گیلان سال 1390. رشت: انتشارات معاونت برنامه‌ریزی و اشتغال استانداری گیلان،
بارو، سی جی (1376). توسعه پایدار، مفهوم ارزش و عمل. ترجمه سید علی بدری،، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 44، صص 43-67.
پاپلی یزدی، محمدحسین؛ وابراهیمی، محمدرضا (1381). نظریه‌های توسعه روستایی. تهران: انتشارات سمت،
تقی زاده]... و دیگران[(1390). اطلس گزیده‌های آمارهای استان گیلان 1388. رشت: انتشارات معاونت برنامه‌ریزی استانداری گیلان،
تیموری، ایرج، سالاروندیان، فاطمه، زیاری، کرامت الله (1393). ردپای اکولوژیک گاز دی اکسید کربن سوخت‌های فسیلی شهر شیراز. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 112، صص 193-204.
ساسانپور، فرزانه (1390). مبانی پایداری توسعه کلانشهرها با تاکید بر کلانشهر تهران. تهران: انتشارات مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهرتهران،
سرایی، محمدحسین، زارعیفرشاد، عبدالحمید (1390). بررسی پایداری منابع بوم شناختی با استفاده از شاخص جای پای بوم شناسی: موردایران. مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، شماره پیاپی 41، شماره 1، صص 97-106.
شهانواز، سارا، دلیری، حسن (1391). ارزیابی جای پای اکولوژیک حمل و نقل شهرستان رشت. دوازدهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک، صص 1-9.
شهانواز، سارا (1391). بررسی پایداری توسعه منطقه شهری رشت با استفاده از روش جای پای اکولوژیک. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته برنامه‌ریزی توسعه منطقه‌ای. دانشکده علوم اجتماعی. دانشگاه علامه طباطبایی. تهران
شیخ اعظمی، علی، دیوسالار، اسدالله (1389). بررسی مقایسه ایی اثر بخشی جاپای اکولوژیکی در کشورهای اسلامی جنوب غربی آسیا وکشورهای صنعتی غربی. مجموعه مقالات چهارمین کنگره بین المللی جغرافی دانان جهان اسلام، صص 1-14.
عربی یزدی، اعظم، علیزاده، امین، محمدیان، فرشاد (1387). بررسی ردپای اکولوژیک آب در بخش کشاورزی ایران. نشریه آب وخاک (علوم وصنایع کشاورزی)، جلد 23، شماره 4، صص 1-15.
فریادی، شهرزاد، صمدی، پریماه (1389). تعیین تناسب بهینه استفاده از انواع شیوه‌های حمل ونقل با هدف کاهش جای پای اکولوژیک در شهرتهران. مجله محیط شناسی، شماره 54، صص 97-108.
قرخلو، مهدی، حاتمی نژاد، حسین، باغوند، اکبر، یلوه، مصطفی (1392). ارزیابی پایداری توسعه‌ی شهری با روش جای پای اکولوژیکی (نمونه‌ی موردی: شهرکرمانشاه). پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره‌ی 45، شماره‌ی 2، صص 105-120.
کاپلان، دیویداچ -وویلر، جیمزا -وهالووی، استیون آر (1391). جغرافیای شهری. ترجمه حسین حاتمی نژاد و عبدالمطلب برات نیا، تهران: انتشارات سمت،
گودرزی، مسعود (1379). توسعه پایدار منابع زیستی، مطالعه موردی حوزه سد کرخه. فصلنامه علمی سازمان حفاظت محیط زیست، شماره 30، صص 52-55.
معاونت امور برق و انرژی، دفتر برنامه‌ریزی کلان برق و انرژی وزارت نیرو (1393). ترازنامه انرژی سال 1391. تهران: وزارت نیرو،
معاونت برنامه‌ریزی و اشتغال، دفتر آمار و اطلاعات و GIS استانداری گیلان (1392). فرهنگ آبادی‌های شهرستان لاهیجان: سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390. رشت: استانداری گیلان،
Bagliani, M., Galli, A., Niccolucci, V., Marchettini, N. (2008). Ecological footprint analysis applied to a sub-national area: The case of the Province of Siena (Italy). Elsevier Ltd: journal of Environmental management, 86, 354-364.
Ewing, B., Moore, D., Goldfinger, S., Oursler, A., Reed, A., Wackernagel, M. (2010). Ecological footprint atlas. Global Footprint Network, Oakland, California, United States of America,113.
Wackernagel, M. (2009), The ecological footprint the underlying science, ‘Beyond GDP, Bruxelles, April 2, 59.
WWF (2002): Living Planet Report.
WWF (2014): Living Planet Report, enter for sustainability studies Switzer land.
WWW.footprintnetwork.org
WWW.iratm.ir
Zhiying, G., Cuiyan, L. (2011). Empirical Analysis on Ecological Footprint of Household Consumption in China, Elsevier Ltd Energy Procedia 5, 2387-2391.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 8، شماره 30
خرداد 1397
صفحه 69-80

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار