تحلیل توان جغرافیای اکولوژیکی بر توسعه فیزیکی شهر رشت

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

 امروزه به دلیل افزایش میل به شهرنشینی و توسعه روزافزون شهرها و وسعت یافتن سطوح کاربری‌های شهری، باید مکان‌های مناسب از لحاظ دارا بودن توان جغرافیای اکولوژیکی مناسب برای تخصیص به این کاربری‌ها تعیین گردد تا از آسیب رسانی به مناطق جلوگیری و در حفظ محیط زیست منطقه تلاش شود. شهر رشت به عنوان مرکز استان گیلان بدلیل دارا بودن آب و هوای معتدل و وجود زمین‌های حاصلخیز دارای فشرده ترین نسبت جمعیت به وسعت در میان شهر‌های ایران است و در معرض توسعه روزافزون فیزیکی قرار دارد. هدف این تحقیق تعیین مناطق دارای توان جغرافیای اکولوژیکی مناسب جهت توسعه فیزیکی شهر رشت با استفاده از روش تحلیل سلسه مراتبی است. روش تحقیق بر مبنای روش ترکیبی، توصیفی-تحلیلی و مدل تحلیل سلسله مراتبی AHPاست. کلیه داده‌ها و نقشه‌های مورد نیاز با استفاده از داده‌های آماری سازمان هواشناسی و نقشه‌های پایه 1:25000سازمان منابع طبیعی و اداره کل محیط زیست استان گیلان تهیه گردید. نتایج نشان میدهد که با توجه به ارجحیت معیارها در توسعه فیزیکی شهر رشت 42/1024 هکتار دارای توان مناسب، 20925 هکتار دارای توان متوسط و 82/13 هکتار دارای توان نامناسب برای توسعه فیزیکی شهر رشت است. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Geo-Ecological potential analysis of physical development of Rasht

نویسندگان [English]

  • Keramatollah Ziari 1
  • Tayebeh Ghaemi Rad 2
1 Professor of Geography & Urban Planning, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Ph.D. student of Geography & Urban Planning, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract
    Today, because of increasing tendency for urbanization and urban development and also developing urban land use levels, suitable sites according to geo-ecological potential should be determined in order to allocating these land uses and consequently prevention of destroying districts and maintaining environment. City of Rasht, the capital of Gilan province, has the most density of population due to its mild climate and fertile lands among cities in Iran and it is increasingly at the risk of physical development. The aim of this study is to determine the areas with suitable geo-ecological potential in order to develop city of Rasht physically using Analytical Hierarchy Process (AHP). The method of study is based on Hybrid, descriptive, analytical method and AHP. The whole needed data and maps for the study has been provided using statistical data of Meteorological organization and basic maps of 1/25000 of department of natural resources and department of environment of Gilan. The results show that, due to the criteria priority in physical development of Rasht, 1024.42 ha have suitable potential, 20925 ha have average potential and 13.82 ha have unsuitable potential for physical development of Rasht.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Geo-Ecological potential
  • Analytical Hierarchy Process
  • Geographic information system
  • City of Rasht

مراجع

احمدی، عاطفه، شجاعیان، علی(1390). ارائه الگوی بهینه مکان یابی فضای سبز شهری با استفاده از GIS و روش AHP. فصلنامه جغرافیای آمایش محیط ملایر. شماره 15. (ص147).
اداره کل منابع طبیعی استان گیلان، نقشه‌های 1:25000 شهرستان رشت.
اکبری، صادق ]... و دیگران[(1391). سالنامه آماری استان گیلان سال1390، رشت: معاونت برنامه‌ریزی و اشتغال استانداری گیلان،
انصاری لاری، احمد، نجفی، اسماعیل، نوربخش، سیدفاطمه(1390). قابلیت‌ها و محدودیت‌های ژئومورفولوژیکی توسعه فیزیکی شهر ایلام. فصلنامه جغرافیای آمایش محیط ملایر. شماره15. (ص1).
آذر، عادل؛ و رجب زاده، علی(1389). تصمیم‌گیری کاربردی رویکردMADM. تهران: نگاه دانش،
پورجعفر، محمدرضا، منتظرالحجه، مهدی، رنجبر، احسان، کبیری، رضا (1391). بررسی روند توسعه فیزیکی شهر جدید سهند و تعیین محدوده‌های مناسب به منظور توسعه آتی آن. مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای اصفهان. شماره13. (ص81).
ثروتی، محمدرضا، رحمانی، توفیق (1388). بررسی تنگناهای طبیعی توسعه فیزیکی شهر سنندج. مجله پژوهش‌های جغرافیای طبیعی تهران. شماره 67. (ص13).
حسینی، سیدعلی، ویسی، رضا، محمدی، مریم (1391). پهنه‌بندی جغرافیایی محدودیت‌های توسعه کالبدی شهر رشت با استفاده از GIS. چهارمین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت شهری مشهد مقدس.
زارعی، پروین، رامشت، محمدحسین (1391). شاخص‌های محیطی موثر در توسعه فیزیکی شهر قروه. چهارمین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت شهری مشهد مقدس.
ساسان پور، فرزانه(1390). مبانی پایداری توسعه کلانشهرها با تاکید بر کلانشهر تهران، تهران: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران،
شمسی پور، علی اکبر، شیخی، محمد (1389). پهنه بندی مناطق حساس و آسیب پذیری محیطی در ناحیه ی غرب فارس با روش فازی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی. مجله ی پژوهش‌های جغرافیای طبیعی تهران. شماره 73. (ص68).
عابدینی، موسی، اقبال، محمدرضا، عمرانی دورباش، مجتبی (1391). انتخاب مکان بهینه برای توسعه فیزیکی آتی شهر نمین با استفاده از مدل همپوشانی وزنی در محیطGIS. چهارمین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت شهری مشهد مقدس.
قدسی پور، سید حسن(1389). فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP). تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی امیر کبیر،
قربانی، رسول، محمودزاده، حسن، تقی پور، علی اکبر (1392). تحلیل تناسب اراضی(LSA) برای توسعة شهری در محدودة مجموعة شهری تبریز با استفاده از روش تحلیل فرایند سلسله مراتبی. جغرافیا و آمایش شهری-منطقه‌ای زاهدان. شماره 8. (ص3).
قرخلو، مهدی، پورخباز، حمیدرضا، امیری، محمدجواد، فرجی سبکبار، حسنعلی (1388). ارزیابی توان اکولوژیک منطقة قزوین جهت تعیین نقاط بالقوه شهری با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی. مطالعات و پژوهش‌های شهری-منطقه ای زاهدان. شماره دوم. (ص52).
قنواتی، عزت اله، دلفانی گودرزی، فاطمه (1392). مکانیابی بهینه توسعه شهری با تاکید بر پارامترهای طبیعی با استفاده از مدل تلفیقی فازیAHP مطالعه موردی شهرستان بروجرد. دو فصلنامه ژئومورفولوژی کاربردی ایران سبزوار. شماره اول. (ص47).
مخدوم، مجید(1384). شالوده آمایش سرزمین، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران،
مظفری، غلامعلی، اولی زاده، انور(1387). بررسی توسعة فیزیکی شهر سقز و تعیین جهات بهینة توسعة آتی آن، مجلة محیط شناسی تهران. شمارة 47. (ص11).
نیکمردان، علی(1386). معرفی نرم افزار 11Expert choice، تهران: جهاد دانشگاهی،
YAN,S. Yong,J. (2006). GIS based assessment of land suitability for optimal Allocation in the Qin ling mountains, china, Volume 16, )p 579-p586).
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 6، شماره 23
شهریور 1395
صفحه 125-136

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار