شورای اسلامی شهر و جایگاه آن در ارتقاء حقوق شهروندان (نمونه مورد مطالعه: شورای اسلامی شهر تهران)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسنده

دانشجوی دکترای شهرسازی، تهران، ایران

چکیده

شهرو هر محیط زندگی مدنی واجتماعی ، با شهروندان معنی پیدا می کند. رابطه شهروندی با مدیریت شهری از جمله مسائل و موضوعات مهمی است که در حوزه مدیریت شهری در جهان مورد توجه قرار گرفته است. شهرها از جمله مراکز سکونتی هستند که برای ایفای نقش­های متعدد به افرادی در عرصه­های سیاسی و اجتماعی نیاز دارند. نقش دادن به افرادِ متفاوت عرصه شهری از جمله دولت، مردم، نهادهای مدنی و قانون­گذار باعث ایجاد وظایف متقابل و دو سویه بین شهروندان و اداره­کنندگان امور در راستای رسیدن به حقوق شهروندی، در سطح ملی و محلی شده­است. شوراهای اسلامی شهر از نهادهای مدنی حاکمیت است که وظیفه تحقق حقوق شهروندی را در حوزه شهر و استان بر عهده دارد. در این راستا پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل عملکرد شورای شهر تهران در تحقق حقوق شهروندی می­پردازد. نوع پژوهش، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی – تحلیلی است. گردآوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه­ای – اسنادی و پیمایشی – میدانی و با روش پرسشنامه انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش، شامل 150 نفر از کارمندان شورای اسلامی و 384 نفر از شهروندانِ شهر تهران است. برای انجام آمار‌های توصیفی و آمار استنباطی مطالعه حاضر از نرم افزار SPSS و آزمون تی و رگرسیون خطی استفاده شده‌است. نتایج پژوهش نشان می­دهد، شهروندان شهر تهران میزان عملکرد شورای شهر خود را نیز به دلیل نداشتن سازو کار مناسب جهت نظارت بر امور شهری و تحقق حقوق شهروندی کمتر از حد میانه می­دانند. نتایج آزمون رگرسیون خطی نیز نشان می­دهد، در هر یک از معیارهای متغییر وابسته حقوق شهروندی، مؤلفه­های سازنده عملکرد شورای شهر بیشترین تأثیرگذاری خود را بر معیارهای حقوق اجتماعی، حقوق مدنی (منفی و معکوس) و در نهایت حقوق سیاسی تأثیر مثبتی دارد. لذا فراهم آوردن سازوکارهای مناسب جهت تحقق بهتر معیارهای مذکور در شورای اسلامی شهر تهران، کمک شایانی به ایفای نقش هر چه بهتر این نهاد در تحقق حقوق شهروندی، شهروندانِ تهرانی خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assess the position of the Islamic Council of the realization of citizens' rights (Case study: Tehran City Council)

نویسنده [English]

  • mohammad Salari
Ph.D. Student of Urban Planning, Tehran, Iran
چکیده [English]

 Abstract
 Today, the relationship between urban management and citizenship is one of the most important issues discussed in the field of urban management. Cities are the residential centers which require human forces at political and social area to play multiple roles. Assigning roles to various people at urban area including government, public, civil and social organizations create mutual commitments for the citizens and administrators to meet the civil rights at national and local level. City councils are the civil organizations of the government, the task of which is to meet the civil rights at city and state level. Accordingly, the present study examines and analyzes the performance of city councils to meet civil rights. This is an applied descriptive-analytical study. Data were collected based on document and filed-based survey method using a questionnaire. Population of the study included 150 of employees working at city councils and 384 of citizens at Tehran. SPSS software was used to perform descriptive and inferential statistics applying t-test and correlational regression. Findings of the study indicated that citizens rated the performance of city councils as low due to lack of proper monitoring mechanisms on civil affairs and civil rights.  Results of correlation using regression indicated that the performance of civil council had the highest effect on social rights, civil rights (negative and reverse) and finally political rights (positive) among other civil right factors. Therefore, providing proper mechanism to meet the aforementioned factors at city councils of Tehran would contribute to better role playing of the organization to meet the civil rights of the citizens and improve the life quality of citizens at Tehran.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key Words: Islamic Council
  • Citizens' right
  • Tehran City Council

مراجع

اخباری، هانیه؛ نعیمی، سیدپوریا؛ اسدی ساخمرسی، عبدالرضا، (1393). جایگاه حقوق شهروندی از منظر مدیریت شهری در ایران. هفتمین کنگره انجمن ژئوپلیتیک ایران. جغرافیای سیاسی شهر. تهران. دانشگاه خوارزمی.
امانپور، سعید و همکاران، (1394). بررسی و تحلیل عملکرد شوراها در مدیریت شهری (نمونه موردی؛ شهر ایذه). نشریه پژوهش و برنامه­ریزی شهری. سال ششم. شماره بیست و دوم. صص 110 – 95.
ایرانی، حسین، (1376). حکایت شوراها، مجله ایران فردا، شماره 49.
احمدزاده، سیدمصطفی؛ (1384). حقوق شهروندی. مجله­ی اندیشه. سال یازدهم. شماره ششم.
اسدیان، مرتضی؛ واعظ­طبسی، علی؛ یاری­قلی، وحید؛ (1392). ارزیابی و تحلیل میزان تحقق­پذیری اهداف توسعه­ی شهری توسط شورای شهر (مطالعه موردی: شهر زاهدان). پنجمین کنفرانس برنامه­ریزی و مدیریت شهری. مشهد.
بهشتی، محمدباقر، (1380). آسیب­شناسی شوراهای شهر، مجله شهرداری­ها. شماره 29.
بشیریه، حسین، (1381). جامعه­شناسی سیاسی. چاپ دهم. نشر نی. تهران.
بیرانوند، رضا؛ آبید، محمد؛ کشفی، سعید، (1390). نقش و تکالیف پلیس راهنمایی و رانندگی در رعایت حقوق شهروندی رانندگان. فصلنامه­ی مطالعات مدیریت ترافیک. شماره­ی 21. صص 52 – 33.
برک­پور، ناصر، (1381). نظریه­های مدیریت و حکمرایی شهری، گزارش نهایی طرح پژوهشی. دانشگاه هنر تهران.
پاپلی­یزدی، محمدحسین، (1382). نظریه­های شهر و پیرامون. انتشارات سمت. تهران.
پیرموذن، کمال­الدین، (1382). جایگاه مبهم شوراها در مدیریت شهری. ماهنامه شهرداری­ها. شماره 38.
چوپانی یزدلی، محمدرضا، (1382). جایگاه حقوقی – سیاسی شوراها در جمهوری اسلامی ایران. انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
خادم­الحسینی، احمد؛ بقاء، میترا، (1394). نقش شورای شهر و شهرداری در توسعه گردشگری شهری (نمونه موردی: شهر شیراز). دومین همایش ملی گردشگری، سرمایه ملی و چشم انداز.
رجبی، هادی، (1392). تأثیر شورای اسلامی شهر تهران بر نگرش شهروندان تهرانی نسبت به مشارکت سیاسی. مجله پژوهش و برنامه­ریزی شهری. سال چهارم. شماره سیزدهم. صص 112 – 97.
رکن­الدین­افتخاری، عبدالرضا؛ دیانی، لیلا؛ افتخاری، احسان، (1395). تحلیل محتوایی حقوق شهروندی روستایی در برنامه­های پنج ساله توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. برنامه­ریزی و آمایش فضا. دوره بیستم. شماره 2.
سعیدنیا، احمد، (1382). مدیریت شهری. جلد 11. تهران. سازمان شهرداری­های کشور.
شیعه، اسماعیل، (1383). با شهر و منطقه در ایران. چاپ سوم. تهران. دانشگاه علم و صنعت ایران.
شاکری، حمید؛ فدایی، علی­اصغر، (1393). تأملی بر شورای شهر، شهرداری و مراجع حل اختلاف شهری در نظام حقوقی ایران. کنفرانس ملی معماری و منظر شهری پایدار.
شیخانی، ملیحه، (1382). وضعیت شهروندی و موانع تحقق آن در ایران. رساله دکتری جامعه­شناسی. تهران. دانشگاه علامه طباطبایی.
شورای شهر تهران، گزارش عملکرد یکساله شورای شهر تهران، (1394).
عمید، حسن، (1383). فرهنگ فارسی عمید. انتشارات امیرکبیر. چاپ بیست و نهم.
علیدوستی، ناصر، (1388). پلیس و آموزش حقوق شهروندی. فصلنامه­ی مطالعات راهبردی. شماره­44. صص 70 – 47.
علیخانی، علی­اکبر، (1384). پاسخگویی در نظام جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق (ع). شماره 26.
فالکس، کیث، (1381). شهروندی. ترجمه­ی محمدتقی دلفروز. انتشارات کویر. تهران.
قلی­پور، مستوره؛ خیرالدین، صدف؛ حبیبی، بهناز؛ علایی، پوریا، (1394). ارائه الگویی برای بهبود عملکرد شورای اجتماعی محلات شهر مشهد. همایش ملی معماری و شهرسازی ایرانی – اسلامی. دانشگاه پیام نور استان گیلان. رشت.
گزارش عملکرد یکساله شورای اسلامی شهر تهران. (1394). دوره چهارم.
گلدوزیان، ایرج، (1385). حقوق جزای اختصاصی جرائم علیه تمامیت جسمانی و .... تهران. دانشگاه تهران.
لطیفی، غلامرضا، (1387). مدیریت شهری. انتشارات سازمان شهرداری­های کشور. تهران.
لطفی، حیدر و دیگران، (1388). مدیریت شهری و جایگاه آن در ارتقا حقوق شهروندان. فصلنامه جغرافیای انسانی. سال دوم. شماره اول.
محسنی، رضاعلی؛ (1389). ابعاد و تحلیل حقوق شهروندی؛ راه­کارهایی برای تربیت و آموزش حقوق شهروندی. فصلنامه مطالعات سیاسی. سال سوم. شماره 10. 144 – 117.
معاونت پژوهش­های سیاسی – حقوقی. (1394). پارلمان و حقوق شهروندی، شیوه­های نظارت همگانی بر فعالیت نمایندگان. مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی.
نجاتی­حسینی، م. (1380). بررسی جایگاه مفهوم شهروندی در قانون شهرداری کشور. انتشارات سازمان شهرداری­ها. چاپ اول.
هزار جریبی، جعفر؛ امانیان، ابوالفضل، (1390). آگاهی زنان از حقوق شهروندی و عوامل مؤثر بر آن. مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای. سال سوم. شماره نهم. صص 18 – 1.
نوروزی، فیض­الله؛ گل پرور، منا؛ (1389). بررسی میزان احساس برخورداری زنان از حقوق شهروندی و عوامل مؤثر بر آن. فصلنامه راهبرد. سال بیستم. شماره 59. تابستان. صص 190 – 167.
نوروزی، مشیت­اله. (1395). تشکیل دولت محلی گامی به سوی تحقق حقوق شهروندی. نهاد توسعه تهران. ویژه­نامه شماره پنجم. صص 24 – 26.
 
Cheema, G. Shabbir, Ward, Sandra E. (1993). Urban management: policies and innovations in developing countries, United Nations University, Program on Population (East-West Center).
Marshal, G.; (1998). Dictionary of Social Development, Westport, Greenwood Press.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 7، شماره 26
خرداد 1396
صفحه 287-305

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار