نقش توان‌های محیطی درتوسعه پایدار با تاکید بر گردشگری با استفاده از ahp (مطالعه موردی: بخش دیلمان شهرستان سیاهکل)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره) (شهرری)، تهران، ایران

3 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره)(شهرری)، تهران، ایران

چکیده

توان­های محیطی به مجموعه توانایی­ها و استعدادها و قابلیت­های محیطی گفته می­شود که در محیط طبیعی-اجتماعی و اقتصادی وجود دارند. این توان­ها شامل شکل زمین، جهت و جریان آب­ها، جنس خاک و رویش گیاهی در محیط طبیعی و ویژگی­های جمعیتی از نظر خصوصیات کیفی جمعیت و فعالیت و نحوه چگونگی توزیع فضایی آن از بعد اجتماعی و ایفای نقش معیشتی گروه­های اجتماعی در بستر محیط، چگونگی سازمان­یابی فضایی این نقش معیشتی و محیط اقتصادی را به وجود می­آورد. هدف از این مقاله تنظیم رابطه انسان، محیط و فعالیت­های او در زمینه گردشگری در پهنه مورد مطالعه است، به گونه­ای که فعالیت­های اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی، موجبات ساماندهی فضایی، مکانی و توسعه یافتگی و یا به عبارتی کامل‌تر، توسعه پایدار منطقه را فراهم کند و می­تواند نقش بسزایی در گسترش گردشگری منطقه داشته باشد. روش تحقیق در این مقاله شامل روش کتابخانه­ای، اسنادی و مراجعه به منطقه مورد مطالعه و عملیات میدانی است. همچنین بعد از جمع‌آوری داده­ها جهت تحلیل این داده­ها و شاخص­ها، از روش AHP استفاده شده است. نتایج حاصل از مدل AHP نشان داد که عامل خاک با وزن نسبی 18/0، عامل شیب با وزن نسبی 15/0 و آب زیرزمینی با وزن نسبی 14/0 بیشترین نقش را در توسعه آبادی‌های بخش دیلمان داشته‌اند. بعد از این عوامل محیطی عامل اقلیم و کاربری اراضی با وزن نسبی به ترتیب 13/0 و 12/0 قرار دارند. این عوامل به صورت مستقیم و غیرمستقیم در گسترش گردشگری روستایی می­تواند بسیار مؤثر باشد و خود جاذب یا دافع گردشگران می­گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Title

نویسندگان [English]

  • Behzad Fozoni 1
  • Alireza Estelaji 2
  • Majid sahreeatpanahi 3
1
2
3
چکیده [English]

Abstract

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords
الوانی، سید مهدی، دهدشتی، زهره (1372). اصول و مبانی جهانگردی، تهران، انتشارات بنیاد مستضعفان.
امکچی، حمیده (1383). شهرهای میانی و نقش آنها در چارچوب توسعه ملی، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
رکن الدین افتخاری، عبدالرضا، قادری، اسماعیل (1381). نقش گردشگری روستایی در توسعة روستایی نقد و تحلیل چارچوبهای نظریه‌ای، فصلنامة مدرس علوم انسانی، شمارة 6، تهران.
رکن الدین افتخاری، عبدالرضا (1382). توسعه کشاورزی، مفاهیم، اصول و روشهای تحقیق در یکپارچه سازی اراضی کشاورزی، انتشارات سمت.
رنجبریان، زاهدی (1379). برنامه‌ریزی گردشگری در سطح ملی و منطقه­ای، ترجمه جهاد دانشگاهی اصفهان، اصفهان طیب، علی (1379). جایگاه ملاحظات فرهنگی در برنامه­ریزی علمی برای توسعه گردشگری، اطلاعات سیاسی-اقتصادی، شماره، 158 -157
قادری، ایرج (1382). نقش گردشگری روستایی در توسعه روستایی پایدار، پایان نامه دکتری تربیت مدرس.
قادری، زاهد (1383). اصول برنامه ریزی توسعه پایدار گردشگری روستایی، چاپ اول، انتشارات سازمان شهردار یها و دهیاری‌های کشور.
مرادی مسیحی، واراز، قاسمی، علی (1393). نقش گردشگری در توسعه اقتصادی سکونتگاههای روستایی شهرستان بهشهر، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال سوم، شماره 2، تابستان 1393، پیاپی 8.
مؤمنی، فرشاد (1377). کالبد شکافی یک برنامه توسعه، انتشارات مرکز تحقیقات اقتصادی دانشگاه تربیت مدرس.
منشی زاده، نصیری (1380). گردشگری روستایی، ترجمه: ج. شارپلی ریچارد؛ نشر منشی.
سازمان جنگل‌ها و مراتع (1384). تهران، لایه رقومی زمین شناسی کل ایران.
سازمان جنگل‌ها و مراتع (1384). تهران، لایه رقومی خاک شناسی کل ایران.
سازمان جنگل‌ها و مراتع (1384). تهران، لایه رقومی پوشش گیاهی کل ایران.
وزارت نیرو، مرکز مطالعات منابع آب تهران، 86 – 1364، آمار چشمه‌های بخش دیلمان.
Pearce, D. Markandya, A. and Burbier, E.B., (1998). Blueprint for a green economy, London, Routledge.
UNESco (1997). interntional standard classification of eduction, ISCED
Mosely, M(2003). Sustainable rural development – the role of community involvement and partnership, A.
Sharpley J.R., Sharpley J (1997). Rural Tourism: An Introduction, I.T.P., Londo.
Lanea, B (1994). What Is Rural Tourism?, In B. Bramwell and B. Lane (Eds.), Rural Tourism and Sustainable Rural Development, Clevedon. Channel View Publication, 1994 a.