تحلیل کلان روندهای موثر بر مدیریت یکپارچه حریم پایتخت

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه جغرافیا، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه جغرافیا، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استاد گروه جغرافیا، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

حریم پایتخت، توسط انواع سازمان‌های دولتی و غیردولتی اداره می‌گردد و هر یک از آن‌ها، قوانین و مقررات خاص خود را دارند. باوجود رشد بی‌رویه حریم و فضای قارچ گونه آن، به جرات می‌توان گفت سیستم مدیریتی حاکم بر این منطقه، رشد چندان مطلوبی نیافته و حتی با افزایش نهادهای متوالی این شهر، سطح خدمات ارائه شده تنزل یافته است. یکی از مهم‌ترین روش‌های آینده‌پژوهی، شناسایی و تحلیل روندهای مؤثر مدیریت یکپارچه حریم پایتخت است که در این مقاله به آن پرداخته شده است. بر این اساس، هدف این مقاله، شناسایی کلان‌روندهای مؤثر بر آینده مدیریت یکپارچه حریم پایتخت است. در این پژوهش، با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی، فهرستی از روندهای کلیدی مؤثر مدیریت یکپارچه حریم پایتخت به دست آمد و سپس با بهره‌گیری از روش‌های آینده‌پژوهی، روش تحلیل ساختار، ماتریس تأثیر متقابل طراحی گردید. با تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار میک مگ، میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری هر یک از متغیرها شناسایی شد که بر این اساس روندهای مانند تداوم اثرات اقتصاد سیاسی فضا به‌صورت جدایی گزینی اکولوژیکی و نهادینه شدن فقر، تمرکز در فرایند تصمیم سازی و تصمیم‌گیری برای موضوعات مختلف حریم، ضعف خبره‌گی و ارتباطات بین سازمان‌های مختلف سیاست‌گذار و مجری در موضوعات مختلف حریم و ... بیشترین تأثیر را بر مدیریت یکپارچه حریم پایتخت دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Macro Analysis of Trends Affecting the Integrated Management of the Iranian Capital's Peri-urban

نویسندگان [English]

  • nobakht sobhani 1
  • parvaneh zivyar 2
  • rahem sarvar 3
1 PhD student, Department of Geography, Science and Research branch, Islamic Azad University, Tehran, iran
2 Associate Professor, Department of Geography, Yadegar-e-Imam Khomeini (RAH) Shahre - Rey Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Professor, Department of Geography, Science and Research branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The Iranian capital's Periurban is managed by various governmental and non-governmental organizations, each having its own rules and regulations. Despite the excessive growth of the Peri-urban of the Iranian capital and its fungus-like space, we can say that the management system governing this area has not grown properly and that the level of services provided has declined despite the increased number of institutions administering this city. One of the most important methods of futures research is identification and analysis of the trends affecting the integrated management of the Iranian capital's Peri-urban, which is the main focus of this article. Accordingly, the aim of this article is to identify the macrotrends affecting the future of the integrated management of the Iranian capital's Peri-urban. Using the desk-based and documentary research method, we identified a list of key trends affecting the integrated management of the capital's Peri-urban, and then, using futures research and structure analysis methods, we designed a cross impact matrix. By analyzing the data using MICMAC software, we identified the degree to which each variable influenced and was influenced by other variables, based on which trends such as the continued influence of the political economy of space as ecological segregation and the institutionalization of poverty, focus in the process of decision-making for various issues related to Peri-urban, expertise and communication between different policy-making and executive organizations in various issues of Peri-urban had the greatest influence on the integrated management of the capital's Periurban.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Capital'
  • s Periurban
  • Trend
  • Structural Analysis
  • Interaction Analysis

مراجع

  1. احمدی پور، زهرا و قاسم کرمی، (1395). تحلیل نابسامانی تداخل حریم شهر تهران با محدوده‌های اداری-سیاسی و حریم شهرهای هم‌جوار، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 31، شماره 3، صص 42-32.
  2. اداره کل حریم(1390). گزارش‌های منتشرنشده از وضعیت حریم تهران.
  3. اسد بیگی، حمید(1394). ضرورت توسعه میان افزا در مدیریت زمین پایدار حریم شهر تهران، شهر نگار، دو ماهنامه شهرنگار، شماره 72.
  4. افشارنیا، اعظم و سید حسین میرزاده(1395). راهکارهای تعیین اندازه و سطح بهینه حریم شهرها در طرح جامع شهرهای کمتر از 50هزار نفر، فصلنامه مطالعات شهری، شماره 20.
  5. اکبری، مجید، رحیم سرور، نوبخت سبحانی و علی موسوی(1395). کاربست Meta-Swot در برنامه ریزی و مدیریت صیانت و توسعه پایدار حریم کلانشهر تهران، مجله مجلس و راهبرد، شماره 91.
  6. انوری، نعمت‌الله(1398)، ساماندهی حریم کلان‌شهر تهران در چارچوب مطالعه روابط متقابل میان اسکان جمعیت و اشتغال، فصلنامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، دوره 8، شماره 2.
  7. بحیرایی، حمید، رحیم سرور، بهمن کارگر و عبدالرضا فرجی راد(1395). تحلیل راهبردی تحولات فضایی – کارکردی در پهنه حریم جنوبی پایتخت کلانشهر تهران، مجله سپهر، شماره 98.
  8. بصیرت، میثم. (1389). آشنایی با محدوده شهری، تهران: انتشارات شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
  9. بناء، مرتضی، رحیم، سرور، قربانی نژاد، ریباز(1398)، چالش‌ها و راهبردهای نهادی مدیریت و توسعه پایدار حریم تهران، فصلنامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، دوره 9، شماره 4.
  10. پورجعفر، محمدرضا، مهدی منتظر الحجه، احسان رنجبر و رضا کبیری(1391). بررسی روند توسعه فیزیکی شهر جدید سهند و تعیین محدوده‌های مناسب به منظور توسعه آتی آن، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال چهارم، شماره 13، صص 81-94
  11. پیله ور، علی اصغر، سینا عطایی، عبدالله زارعی(1391). بررسی تاثیر میان کنش فضایی بر تعادل فضایی در ساختار شهری بجنورد با استفاده از فن چیدمان فضا، پژوهش های جغرافیایی انسانی، شماره 79، صص 87-102.
  12. تولایی، روح اله(1393). آینده پژوهی، روندهای خدمات فضای مجازی ایران در فرایند تکنولوژی جهانی شدن با روش دلفی، فصلنامه مطالعات راهبردی جهانی شدن، سال پنجم، شماره چهاردم.
  13. جوادی، محمد(1390). امکان‌سنجی ایجاد کمربند سبز در محدوده حریم پیشنهادی طرح جامع تهران با هدف مدیریت توسعه شهری، پایان نامه جهت اخذ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، استاد راهنما، هاشم داداشپور.
  14. حاجی پور، خلیل(1387). تبیین فرایند شکل گیری ودگرگونی فضایی منطقه کلانشهری تهران، رساله برای دریافت درجه دکتر در رشته شهرسازی، دانشکده شهرسازی دانشگاه تهران، استاد راهنما، اسفندیار زبردست.
  15. خان محمدی، عصمت، سرور، رحیم، استعلاجی، علیرضا(1400)، تدوین سناریوهای آینده اسکان غیررسمی پهنه جنوبی حریم کلان‌شهر تهران، فصلنامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، دوره 11، شماره 3.
  16. خانی اوشانی، علیرضا، اقبالی، ناصر، زیویار، پروانه، جودکی، حمیدرضا(1399)، تطبیق راهبردهای مدیریت صیانت برتوسعه پایدار حریم منطقه 4 تهران با حریم مناطق کلان‌شهرهای توسعه‌یافته، فصلنامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، دوره 11، شماره 1.
  17. خزائی، سعید(1386). اینده پژوهی، مفاهیم و ضرورت ها، سایت کشف اینده.
  18. روشندل اربطانی، طاهر، محمد مهدی ذوالفقارزاده و مجید بلالی(1393). روندهای محیطی موثر بر آینده رسالنه ملی در چشم انداز بیست ساله کشور، پژوهش های مدیریت راهبردی، سال بیستم، شماره 54، صص63-99.
  19. زیاری، سمیه، زیاری، کرامت الله، عبدلی، محمدرضا(1395). جایگاه تحولات جمعیت و حریم در شهر اسلامی و الزامات مدیریتی آن، نقش جهان، شماره 6-2، صص73-85.
  20. ظاهری، محمد. (1387). نقش روند گسترش کالبدی شهر تبریز در اینجاد تغییرات کاربری اراضی حومة شهر و روستاهای نفوذ (نمونة موردی: روستای‌های الوار سفلی، باغ معروف، شادآباد مشایخ و کندرود)، مجلة جغرافیا و توسعه. سال 6. شمارة 11.
  21. عزیزی، محمدمهدی، محمد ابویی اردکان و نسرین نوری(1391). بررسی نقش کنشگران و ابزارهای مدیریت شهری در یکپارچگی مدیریت کلانشهر تهران، هویت شهر، شماره دهم، سال ششم، صص 5-16.
  22. قالیباف، محمدباقر، محمدرضا حافظ نیا و علی محمدپور(1392). نقش تقسیمات شهر در مدیریت یکپارچه شهری مطالعه موردی: شهر تهران، جغرافیا، دوره جدید، سال یازدهم، شماره 37، صص47-69.
  23. ماجدی، حمید(1378). زمین مساله اصلی توسعه شهری، مجله آبادی، شماره 33، مرگز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
  24. مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهری(1393). رویکردهای کنترل رشد افقی شهرها (نمونه مورد مطالعه: تهران)، تهران، مدیریت فناوری اطلاعات و مرکز اسناد.
  25. موسوی، سید چمران، حسین قمری و مهرداد محمدی سلیمانی(1394). بررسی و ارزیابی نگرش آینده پژوهی در برنامه ریزی توسعه شهری ایران، کنفرانس بین المللی پژوهش در مهندسی، علوم و تکنولوژی در سال ۱۳۹۴.
  26. مهدی زاده، جواد(1389). برنامه ریزی سناریویی گامی نو در برنامه ریزی راهبردی، ففلنامۀ جستارهای شهرسازی، سال نهم، شمارۀ
  27. میرخلیلی، سید حسین(1394). درآمدی بر کاربردهای آینده پژوهی در علم سیاست، فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش، شماره 24.
  28. میرمقتدایی، مهتا، رفیعیان، مجتبی، سنگی، الهام (1389). تآملی بر مفهوم توسعه­ی میان­فزا و ضرورت آن در محلات شهری، ماهنامه شهرداری­ها، شماره 89، سال دهم فروردین 1389.
  29. ناصرمستوفی، انوشیروان و قلمبردزفولی، راما(1400)، ارزیابی علل و پیامدهای نارسایی در مدیریت یکپارچه حریم پایتخت با تأکید بر الزامات طرح جامع شهر تهران، فصلنامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، دوره 11، شماره 4.
  30. نظریان، اصغر(1391). پویائی نظام شهری ایران، انتشارات مبتکران، تهران.
  31. هادی­ زاده بزاز، مریم(1392). مدیریت اراضی حریم شهرها؛ راهکاری اصولی در کاهش مشکلات شهری مورد شهر مشهد، هفت شهر، شماره 43-44.
  32. Al Amin, M. Rashford, B. S. Bastin, C. T. and Aadland, D. M. (2013). Agricultural Land-Use in a Changing Climate: Implications for Waterfowl Habitat in Prairie Canada.
  33. Amakchi, H .(2004). Central cities and their role in national development, Published by research and studies center of Iran’s architecture andearch and Urban development Iran (in Persian ) .pp. 140-168.
  34. Araya, Y, Cabral, P.(2010). Analysis and Modeling of Urban Land Cover Change in Setúbal and Sesimbra, Portugal, Remote Sensing, 2, 1549-1563.
  35. Bicking, M. & Janssen, M. & Wimmer., M.A.(2012). E-government 2020: Towards a Roadmap for future eGovernment research in Europe. In Exploiting the knowledge Economy, (42):pp.407-415.
  36. Clark, Allen L (2009). Environmental Challenges to Urban Planning: Fringe areas, Ecological Footprints and Climate Change, Presented at Key Challenges in the Process of Urbanization in Ho Chi Minh City: Governance,Socio-Economic & Environmental Issues Workshop 16-18 September 2009, Ho Chi Minh City, Vietnam..
  37. Clayton, B. D, Dent, D. and Dubois. (2003): Rural planning in developing Countries, Earth scan Publication Ltd London
  38. Erfat, Z (n.d). (2014). World’s Top Glonal Megatrends TO 2020 and Implications to Business, Society and Cultures Executive Summary. Frost & Sulivan.
  39. Firminger, L. (2003). Trend Analysis: Methods and Problems, Strategic Planning Services, Swinburne University of Technology, TAFE Division, March.
  40. Krawczyk, E, & John, R. (2006). Application of futures methods in urban planning processes in Dublin. Fennia 184: 1, pp. 75–89.
  41. Lees, N. (2010). Inequality as an Obstacle to World Political Community and Global Social Justice, Oxford University, Paper to be Presented at the SGIR 7th Annual Conference on International Relations, Sweden, September 9-11th 2010.
  42. Lia, Y., Lia, Y, Westlundb, H and Yansui. L.(2015). Urban–rural transformation in relation to cultivated land conversion in China: Implications for optimizing land use and balanced regional development, Land Use Policy, Vol. 47, PP: 218–224.
  43. Lindgren, M. & Bandhold, H.(2003). Scenario Planning The link between future and Strategy, Mats Lindgren and Hans Bandhold, 2003.
  44. Marans, R. W. (2015). Quality of urban life & environmental sustainability studies: Future - linkage opportunities. Habitat International, 45, 47-52.
  45. Nogran, S. D, Xue, X (2015), Addressing urban sprawl in Douala, Cameroon: Lessons from Xiamen integrated coastal management, Journal of Urban Management, No. 4, pp. 52-73.
  46. Peterson, G.D, Cumming, G.S, Carpenter, S.R. (2003). Scenario planning: a tool for conservation in an uncertain world, Conservation biology, 17(2), 358- 366.
  47. Winterhoff, M., Kahner, C., Ulrich, C., Sayler, P., & Wenzel, E. (2009). Future of Mobility 2020, the Automotive Industry in Upheeaval, Arthur D. Little.
  48. Wood, C. (2006), ''Scope and Patterns of Metropolitan Governance in Urban America'', American Review of Public Administration, Vol. 36, No.3, pp 337-353.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 9، شماره 36
آذر 1398
صفحه 898-923

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار